Odsetki: za zwłokę, ustawowe za opóźnienie i ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych. Koszty upomnienia oraz rekompensata za koszty odzyskiwania należności w jednostkach sektora finansów publicznych

Omówimy problemy związane ze stosowaniem regulacji ustawy z dnia 19 listopada 2024 r. o zmianie ustawy o podatku rolnym, ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz ustawy o opłacie skarbowej w kontekście odsetek za zwłokę. Wyjaśnimy, dlaczego jsfp nadal powinny naliczać odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych oraz rekompensatę za koszty odzyskiwania należności, pomimo wyroku TSUE z dnia 13 stycznia 2022 r.  (C-327/20). Poruszymy kwestie z zakresu odsetek tj.: naliczanie, zarachowanie wpłat, zaokrąglanie, udzielanie ulg, pomoc publiczna, windykacja, przedawnienie, ewidencja, klasyfikacja budżetowa, sprawozdawczość, inwentaryzacja, dyscyplina finansów publicznych, ustawa o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych.

Podczas zajęć prowadzący:

• Precyzyjnie wskaże, jakie odsetki nalicza się od podatków, opłat, niepodatkowych należności budżetowych oraz świadczeń pieniężnych o charakterze cywilnoprawnym.
• Kompleksowo przedstawi zagadnienia z zakresu odsetek od niepodatkowych należności budżetowych, wskazując kiedy naliczać odsetki za zwłokę, a kiedy odsetki ustawowe za opóźnienie. Zagadnienie zostanie omówione na licznych przykładach, tj.: renta planistyczna, opłata za zajęcie pasa drogowego, opłata za przedszkole i wyżywienie w przedszkolu, szkole i żłobku, opłata za czynności weterynaryjne, nienależnie pobrane świadczenia rodzinne, świadczenia na podstawie ustawy o pomocy społecznej, nienależnie pobrane dodatki mieszkaniowe, opłata za pobyt dziecka w pieczy zastępczej, kary pieniężne, należności wynikające z decyzji, nakładających obowiązek zapłaty kosztów związanych z usuwaniem i przechowywaniem pojazdów.
• Wyjaśni zasady zaliczania wpłat w zależności od charakteru prawnego należności, przypadki nienaliczania odsetek oraz naliczania ich w groszach, poruszy też kwestie: udzielania ulg w odsetkach, w tym stanowiących pomoc publiczną, windykowania i inwentaryzowania należności odsetkowych.
• Przedstawi zagadnienie przedawnienia odsetek. Wskaże, czy i kiedy można dochodzić odsetek, które uległy przedawnieniu oraz kiedy należy je odpisać z ksiąg rachunkowych.

• Przygotowanie do prawidłowego i zgodnego z prawem ustalania, naliczania, zarachowania, zaokrąglania, windykowania, przedawnienia, ewidencjonowania, klasyfikowania, inwentaryzowania oraz wykazywania w sprawozdawczości odsetek za zwłokę (opóźnienie) w zapłacie.
• Zdobycie wiedzy, która pozwoli wyeliminować błędy w naliczaniu odsetek oraz uniknąć odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
• Uzyskanie odpowiedzi na pytania:

• Jakie są rodzaje odsetek i jaka jest ich wysokość?
• Kiedy naliczamy, a kiedy nie naliczamy odsetek?
• Od kiedy i do kiedy naliczać odsetki?
• Jaki jest termin płatności należności?
• Kiedy dłużnik faktycznie wpłaca należność – data uznania, czy data obciążenia rachunku bankowego?
• Jak rozksięgowywać wpłaty na należność główną i odsetki?
• Czy i w jaki sposób zaokrąglać odsetki?
• Czy zasadę nienaliczania odsetek do kwoty 8,70 zł stosuje się odrębnie do każdej raty podatku, czy do sumy tych rat?
• Czy odsetki za zwłokę, jakie pozostają po rozliczeniu wpłaty podatnika, zaokrąglamy do pełnych złotych?
• Jak windykować należne odsetki?
• Czy zasadę rozliczania wpłat, określoną w art. 62 § 1 o. p., stosujemy do kwot wyegzekwowanych w trybie egzekucji administracyjnej lub pobranych przez inkasenta?
• Czy inkasent podatków może pobierać podatki przy wykorzystaniu terminala płatniczego?
• Jak udzielać ulg w odsetkach, w tym pomocy publicznej?
• Co znaczy „niedochodzenie należności”, o którym mowa w art. 58 ust. 6 i art. 59a ustawy o finansach publicznych?
• Kiedy strona umowy cywilnoprawnej jest konsumentem?
• Kiedy odsetki się przedawniają? Czy jednostka może wystąpić do sądu z roszczeniem o zapłatę odsetek przedawnionych od konsumenta?
• Jak liczyć termin przedawnienia w podatkach przy zastosowaniu środka egzekucyjnego, a jak przy ogłoszeniu upadłości?
• Co z odsetkami w przypadku śmierci podatnika? Czy śmierć dłużnika ma wpływ na sposób naliczania i dochodzenia odsetek?
• Jakie odsetki naliczać od opłaty za wyżywienie w żłobku, przedszkolu i szkole?
• Jakie odsetki naliczać od należności, wynikających z decyzji wydanej na podstawie art. 7 ust. 4 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt?
• Jakie odsetki naliczać od dochodów związanych z wyłączeniem z produkcji gruntów rolnych?
• Jakie odsetki naliczać od nieuregulowanych opłat za pobyt mieszkańca w domu pomocy społecznej, ustalonych w decyzji lub umowie?
• Jak naliczać i rozliczać odsetki od należności ustalonych przez starostę powiatowego w decyzji wydanej na podstawie art. 130 a ust. 10 h Prawo o ruchu drogowym?
• Jakie odsetki od kar pieniężnych?
• Naliczanie odsetek od świadczeń pieniężnych o charakterze cywilnoprawnym to prawo, czy obowiązek?
• Kiedy umowa cywilnoprawna jest transakcją handlową?
• Czy od należności, wynikających z umów za najem i dzierżawę, zawartych przed wejściem w życie ustawy z dnia 8 marca 2013 r., naliczać odsetki za ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych?
• Czy jsfp mają obowiązek naliczać i dochodzić rekompensaty za koszty odzyskiwania należności?
• Jakie są zasady ustalania wysokości rekompensaty za koszty odzyskiwania należności?
• Czy należy naliczać odsetki od rekompensaty za koszty odzyskiwania należności?
• Czy termin przedawnienia należności cywilnoprawnej liczyć od daty wymagalności roszczenia, czy od daty ostatniej wpłaty dłużnika?
• Czy i jakie odsetki naliczać od niepodatkowych należności budżetowych o charakterze publicznoprawnym?
• Czy odsetki od niepodatkowych należności zaokrąglamy, rozliczamy proporcjonalnie, czy nie naliczamy ich, gdy nie przekraczają kwoty 8,70 zł?
• Jak i kiedy księgować odsetki?
• Jaką metodą i w jaki sposób inwentaryzować odsetki?
• Jak wykazywać odsetki w sprawozdawczości?
• W jakim paragrafie księgować odsetki, koszty upomnienia oraz rekompensatę za koszty odzyskiwania należności?
• Kiedy i jak dokonywać odpisu aktualizującego na należności z tytułu odsetek?
• Kiedy nieprawidłowe „postępowanie” z odsetkami może skutkować odpowiedzialnością za naruszenie dyscypliny finansów publicznych?
• Jaki wpływ na przedawnienie należności cywilnoprawnej mają procedury kontroli zarządczej i dlaczego mogą uchronić kierownika jednostki przed odpowiedzialnością za naruszenie dyscypliny finansów publicznych?
• Czy i w jakich sytuacjach istnieje obowiązek naliczania odsetek od należności, których termin płatności jeszcze nie upłynął?
• Czy przedawnione odsetki zawsze należy odpisać z ksiąg rachunkowych?

• Otrzymanie obszernych materiałów szkoleniowych, zawierających m. in. 90 praktycznych przykładów, 70 stanowisk: RIO, Ministerstwa Finansów oraz wyroki sądów.

1. Podatek, opłata, niepodatkowa należność budżetowa, świadczenie cywilnoprawne - kwalifikacja rodzaju należności i jej wpływ na: wysokość i sposób naliczania odsetek, zarachowania wpłaty, umarzanie, zaokrąglanie, windykowanie, ewidencjonowanie, klasyfikowanie, inwentaryzowanie, przedawnienie oraz wykazywanie odsetek w sprawozdaniach.
2. Odsetki od świadczeń pieniężnych o charakterze cywilnoprawnym:
   • Naliczanie odsetek. Prawo, czy obowiązek?
   • Odsetki: umowne, ustawowe, ustawowe za opóźnienie, maksymalne, ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych.
   • Kiedy jednostka sektora finansów publicznych jest stroną transakcji handlowej?
   • Kiedy umowa jest, a kiedy nie jest transakcją handlową? Przykłady.
   • Czy umowy najmu, dzierżawy, dostaw wody, odprowadzania ścieków są transakcjami handlowymi?
   • Terminy płatności w transakcjach handlowych.
   • Czy jednostka może naliczać odsetki jeszcze przed upływem terminu płatności?
   • Uwaga – obowiązek naliczania odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych oraz rekompensaty za koszty odzyskiwania należności, pomimo wyroku TSUE z dnia 13 stycznia 2022 r.!
   • Kiedy przysługuje prawo do rekompensaty? Jak ustalać jej wysokość? Przykłady.
   • Czy od niezapłaconej rekompensaty nalicza się odsetki, jakie i od kiedy? Przykłady, wyroki sądów.
   • Co z odsetkami opiewającymi na drobne kwoty?
   • Czy można zaokrąglać odsetki ustawowe za opóźnienie do pełnych złotych?
   • Ustalenie terminu dokonania wpłaty.
   • Zaliczanie wpłat na należność główną i odsetki.
   • Umarzanie odsetek cywilnoprawnych oraz odraczanie i rozkładanie na raty.
   • Obowiązek zmiany uchwały organu stanowiącego o zasadach udzielania ulg w należnościach cywilnoprawnych!
   • Windykacja i przedawnienie odsetek cywilnoprawnych.
   • Przedawnienie należności i odsetek od konsumenta – zasady postępowania. Przykłady.
   • Procedury kontroli zarządczej w zakresie dochodzenia należności.
3. Odsetki z tytułu nieterminowego regulowania niepodatkowych należności budżetowych o charakterze publiczno-prawnym:
   • Interpretacja przepisu art. 67 ustawy o finansach publicznych – ustawy szczególne, ustawa o finansach publicznych, k.p.a., czy dział III o. p. Co pierwsze?
   • Kiedy naliczać odsetki ustawowe za opóźnienie, a kiedy odsetki za zwłokę?
   • Zasady udzielania ulg. Rozkładanie należności na raty. Pułapka!
   • Zaliczanie wpłat na należność główną i odsetki.
   • Czy możemy nie naliczać odsetek od niepodatkowych należności budżetowych do kwoty 8,70 zł?
   • Czy odsetki od niepodatkowych należności budżetowych zaokrąglamy do pełnych złotych?
   • Ustalanie terminu zapłaty należności.
   • Windykacja i przedawnienie odsetek od niepodatkowych należności budżetowych.
   • Wójt, burmistrz, prezydent jako wierzyciel. Czy kierownik jednostki może prowadzić windykację?
   • Wyjaśnienia RIO, Ministerstwa Finansów, wyroki sądów, liczne przykłady.
4. Odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych:
   • Zasady: wyliczania, nienaliczania i zaokrąglania odsetek, ustalania terminu dokonania wpłaty.
   • Zaliczanie wpłat podatnika – art. 62 § 1 Ordynacji podatkowej. Przykłady, wyroki sądów.
   • Czy odsetki, jakie pozostają po proporcjonalnym zaliczeniu wpłaty na podstawie art. 55 § 2 Ordynacji podatkowej należy zaokrąglać? Liczne przykłady.
   • Jak uniknąć błędów w wyliczaniu odsetek? Kiedy nie naliczamy odsetek?
   • Zasady umarzania odsetek za zwłokę oraz odraczania i rozkładania na raty.
   • Kiedy odsetki wylicza podatnik, a kiedy organ podatkowy?
   • Odsetki w wykazie, o którym mowa w art. 37 ust. 1 pkt 2 lit. f ustawy o finansach publicznych.
   • Windykacja odsetek od zaległości podatkowej.
   • Przedawnienie odsetek od zaległości podatkowej. Zawieszenie i przerwanie biegu terminu przedawnienia – liczne przykłady.
   • Ulgi w odsetkach, a pomoc publiczna.
   • Rozkładanie na raty – zmiany w przepisach prawa, uchylenie art. 259 o. p.
5. Odsetki za zwłokę w zapłacie - procedury kontroli zarządczej.
6. Ewidencja księgowa odsetek – przypisy, odpisy, wycena, klasyfikacja budżetowa, ewidencja odsetek przedawnionych.
7. Odsetki w sprawozdawczości: budżetowej i z zakresu operacji finansowych.
8. Inwentaryzacja należności i zobowiązań odsetkowych:
   • Kiedy potwierdzenie sald, a kiedy weryfikacja?
   • Terminy przeprowadzenia inwentaryzacji.
   • Zasady inwentaryzowania należności i zobowiązań odsetkowych.
9. Odsetki a dyscyplina finansów publicznych.
10. Odpowiedzi na pytania uczestników.

Kierownicy jsfp, skarbnicy, księgowi, pracownicy merytoryczni, odpowiedzialni za naliczanie świadczeń pieniężnych, osoby odpowiedzialne za windykowanie należności w jsfp, pracownicy sporządzający sprawozdania.

Specjalista i praktyk z zakresu prawa samorządowego, finansów publicznych, rachunkowości budżetowej, inwentaryzacji, odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, kontroli zarządczej i audytu. Doświadczony trener i wykładowca (ponad dwadzieścia lat pracy w jednostkach sektora finansów publicznych). Wieloletni skarbnik gminy (główny księgowy budżetu), były inspektor kontroli w Regionalnej Izbie Obrachunkowej, audytor wewnętrzny. Autor kilkudziesięciu publikacji, w tym książkowych, z zakresu finansów publicznych i rachunkowości.